022 yılında yürürlüğe giren ilaç geri ödeme yönetmeliğinin üçüncü maddesinin birinci fıkrasının ‘u’ bendinde, ‘terapötik referans’ grubu tanımlanmıştı ve bu tanıma göre SGK, hekimin uygun gördüğü ve reçete ettiği ilacı veya eşdeğerini değil, aynı hastalık için kullanılan gruptaki en ucuz ilacın fiyatı kadarını ödeyecekti. Bu yaklaşımın bilimsellikten uzak, hastayı ve hasta sağlığını tehlikeye atan, eczacıları hastasıyla karşı karşıya getirirken ilaç ödemelerini hastaya yükleyen ve hekimlerin tedavilerine müdahale eden bir yaklaşım olması sebebiyle eczacı odaları ve türk eczacıları birliği tarafından dava açıldı ve yürütmeyi durdurma kararı alındı.
Bu uygulama nasıl sıkıntılar doğuruyor?
İki farklı şekilde vatandaşlarımızın karşısına çıkacak bu sıkıntılar birincisini Çok basit bir örnekle anlatmak istiyorum;
Mevsimi olması sebebiyle en çok satılan soğuk algınlıklarından bahsedeyim. Aile hekiminize gittiniz size soğuk algınlığı için bir tedavi yazdı ilacınızı eczaneden sigorta üzerinden aldınız ve soğuk algınlığı ilacını kullandığınızda size yan etki gösterdiğini farkettiniz. bazı hastalarda taşikardi gibi önemli yan etkiler görülebiliyor sizde de taşikardi oluştuğunu varsayalım. Aile hekiminize tekrar gidip durumu anlattınız ve bu yan etkiye sebep olan etken maddenin olmadığı yeni bir soğuk algınlığı ilacını reçete etti. Maalesef SGK bunu karşılamaz. Yan etkisi olan ilaç hala elinizde bulunduğu için yaklaşık 10-15 gün sizi bekletir ancak o ilacın bitim tarihinden sonra öder. Tabi bu örneklerin hipertansiyon gibi önemli ve pahallı tedavilerde de olduğunu düşünürsek vatandaşta oluşturduğu mağduriyetin boyutu daha çok ortaya çıkacaktır. Diğer durum ise örneğin aynı hastalıkta kullanılan A ilacı ve B ilacı biyoeşdeğer yani aynı içerikte olmamasına rağmen aynı grupta kabul edilecek A ilacı daha ucuz olduğu için SGK ödemeyi onun fiyatı üzerinden yapacak ama hekim hastaya B ilacını reçete ettiğinde hasta B ilacını alırken aradaki fiyat farkını ödemek durumunda kalacak. Bugün kronik hastalık ilaçlarında oluşan fiyat farkları vatandaşı mağdur etmekte. 10.500 tl emekli maaşı alırken sadece 3 aylık hipertansiyon, kalp ve kolesterol olmak üzere 3 çeşit ilaca 650 tl ücret ödemek zorunda kalan hastalarımız var.
Yürütmeyi durdurma alınmasına rağmen şuan bu konuyu gündeme getiren şey ne?
Yürütmeyi durdurma kararı alınmış olmasına rağmen SGK bu uygulamayı çevresinden dolandırarak farklı yollardan tekrar tekrar önümüze getiriyor. Şubat 2024’te yayınlanan iki değişiklikle “iç referans fiyat uygulaması” denilen yeni bir uygulamaya geçiş yapıldı ancak bu değişiklikte de görüldü ki uygulama aynı, aynı mağduriyetler ve yanlış uygulamalar devam ediyor. Yeniden dava süreçlerine girilmiş olmasına rağmen 29 Kasım 2024’te ilaç geri ödeme yönetmeliğinde yeni bir değişiklik yayımlandı. Konunun başında itiraz ettiğimiz halk sağlığını tehlikeye atan “terapötik referans” ın gidip yerine “grup” “bant” gibi görüntüde farklı ama uygulamada aynı olan tanımlamaların getirildiğini görüyoruz. Yani SGK hukuki saptırmalarla ilaç ödemelerini vatandaşın sırtına yüklemeye devam ediyor.
